კონდიციონერს სამაცივრო მანქანის გამოყენებით შეუძლია შექმნას კომფორტული მიკროკლიმატი წლის ცხელ პერიოდში. ჰაერის კონდიცირება ითვალისწინებს ჰაერის დამუშავებას: გათბობას ან გაცივებას, დატენიანებას ან გაშრობას, მტვრისაგან გაწმენდას, იონიზაციას, ოდორიზაციას ან დეზოდორიზაციას. ამასთან ჰაერის კონდიცირების სისტემის საშუალებით სათავსში ვიღებთ ჰაერის მოცემულ პარამეტრებს და ვინარჩუნებთ ატმოსფერული ჰაერის ცვლილებებისაგან დამოუკიდებლად;

კონდიციონერის ტიპებისსა და მათი ძირითადი მახასიათებელების განხილვასთან ერთად სასურველია ვიცოდეთ კონდიციონერის სისტემის აგებულება და მუშაობის პრინციპი.

კონდიციონერის ძირითად კვანძებია:

1. კონდენსატორი - რადიატორი, როემლიც მდებარეობს გარე ბლოკში. სახელწოდება ასახავს პროცესს, რომელიც მიმდინარეობს კონდიციონერის მუშაობისას - ფრეონის გადასვლა აირის მდგომარეობიდან თხევად ფაზაში (კონდენსაცია). ეფექტურობისა და ხანგრძლივი ექსპლუატაციისათვის უპირატესად ამზადებენ სპილენძისა და ალუმინისგან. კონდენსაციის პროცესში ფრეონის ორთქლის სითხედ ქცევისას გამოიყოფა სითბო, რომელიც გადაეცემა გარემოს.
2. თერმორეგულირებადი სარქველი - მილსადენური დროსელი- მოწყობილობა (ძირითდად იყენებენ კაპილარულ მილაკს),  რომელიც  ამცირებს ფრეონის წვას და ტემპერატურას ამაორთქლებლის წინ.
3. ამაორთქლებელი-რადიატორი, რომელიც მდებარეობს შიდა ბლოკში. ამაორთქლებელში ფრეონი გადადის თხევადი ფაზიდან აიროვანში (აორთქლება). მზადდება ასევე  სპილენძისა და ალუმინისგან.ფრეონის დუღილი და აორთქლება ხდება ოთახიდან აღებული სითბოს საშუალებით, ე.ი. ოთახის გაგრილების ხარჯზე.
4. კომპრესორი - მოწყობილობა, რომელიც კუმშავს აორთქლებულ მაცივარაგენტს (ფრეონს). სწრაფი შეკუმშვა ზრდის მაცივარაგენტის წნევას, ტემპერატურას და ამასთანავე ახორციელებს მის იძულებთ მოძრაობას კონტურში.

თბოგაცემის პროცესის ინტენსიფიკაციისა და დანადგარის გაბარიტების შესამცირებლად ამაორთლებელსა და კონდენსატორში ჩამონტაჯებულია ვენტილატორები.                          

მუშაობის პრინციპი

კომპრესორი, კონდენსატორი, დროსელი და ამაორთქლებელი შეერთებულია სპილენძის (ბოლო დროს ზოგჯერ ალუმინის) მილაკებით და ქმნიან სამაცივრო კონტურს, რომლის შიგნით ცირკულირებს მაცივარაგენტი. ტრადიციულად კონდიციონერებში გამოიყენება ფრეონისა და მცირე რაოდენობის კომპრესორული ზეთის ნარევი.

კონდიციონერის მუშაობის პროცესში კომპრესორის შესასვლელში ამაორთქლებლიდან ხვდება აიროვანი, დაბალი წნევის ქვეშ მყოფი 3-5 ატმ. და 10 — 20 °C ტემპერატურის მაცივარაგენტი. კონდიციონერის კომპრესორი მაცივარაგენტს კუმშავს 20 — 35ატმ. წნევამდე, რის შედეგადაც მაცივარაგენტი ხურდება 60 — 80 °C-მდე და გადადის კონდენსატორის მილებში.

ვენტილატორის საშუალებით გარე ჰაერი უბერავს კონდენსატორს და აგრილებს მას. მაღალი ტემპერატურის მქონე მაცივარაგენტი გადასცემს  გარე ჰაერს სითბოს, ცივდება და გადადის აიროვანი ფაზიდან თხევადში.

კონდენსატორიდან გამოსვლისას მაცივარაგენტი არის თხევად მდგომარეობაში, მაღალი წნევის ქვეშ და მისი ტემპერატურა 10 — 20 °C-ით მაღალია ვიდრე ატმოსფერული (გარე) ჰაერის ტემპერატურა. კონდენსატორიდან თბილი მაცივარაგენტი ხვდება თერმორეგულირებად სარქველში, რომელიც მარტივ შემთხვევაში წარმოადგენს კაპილარს (გრძელ, წვრილ სპილენძის მილაკს, დახვეულს სპირალად). თერმორეგულირებად სარქველიდან გამოსვლისას მაცივარაგენტის წნევა და ტემპერატურა მნიშვნელოვნად ეცემა, ამასთან მაცივარაგენტის ნაწილი შეიძლება აორთქლდეს კიდეც.

თერმორეგულირებადი სარქველის შემდეგ თხევადი და აიროვანი მაცივარაგენტის ნარევი დაბალი წნევით და დაბალი ტემპერატურით ხვდება ამაორთქლებელში. ამაორთქლებელში თხევადი მაცივარაგენტი ოთახიდან სითბოს შთანთქმით გადადის აიროვან ფაზაში, შესაბამისად, ოთახის ჰაერი, რომელიც ვენტილატორის საშუალებით უბერავს ამაორთქლებელს, ცივდება. შემდეგ აიროვანი მაცივარაგენტი დაბალი წნევით გადადის კომპრესორის შესასვლელში და ციკლი ისევ მეორდება. ეს პროცესი უდევს საფუძვლად ყველა კონდიციონერს და არაა დამოკიდებული მის ტიპზე, მოდელზე ან მწარმოებელზე.

თანამედროვე კონდიციონერებს აქვთ ე.წ. „ზამთარ-ზაფხულის“ ფუნქცია: ისინი  აღჭურვილია  ოთხსვლიანი სარქველით, რომელიც ცვლის მაცივარ აგენტის მოძრაობის მიმათულებას  და შესაბამისად შიდა და გარე ბლოკებს უცვლის ფუნქციებს;  ასე რომ „ზამთარ-ზაფხულის“ ტიპის კონდიციონერებს შეუძლია ზაფხულში გააგრილოს სათავსო, ზამთარში კი გაათბოს იგი.

კონდიციონერის (მაცივარის) მუშაობა კონდენსატორიდან სითბოს ართმევის გარეშე პრინციპულად შეუძლებელია. ეს ფუნდამენტური შეზღუდვაა, რომელიც გამომდინარეობს თერმოდინამიკის მეორე საწყისიდან (თერმოდინამიკის მეორე კანონი). ჩვეულებრივ საყოფაცხოვრებო დანადგარებში ეს სითბო გადადის გარემოში, ამასთან მისი რაოდენობა მნიშვნელოვნად აღემატება სიდიდეს, რომელიც შენობის (კამერის) გაცივებისას იქნა შთანთქმული. უფრო რთულ დანადგარებში ეს სითბო უტილიზდება საყოფაცხოვრებო მიზნებისათვის: ცხელი წყლის მიწოდება და სხვა. ასეთი დანადგარების საშუალებით სითბოს გადაქაჩვა ხდება დაბალტემპერატურული გარემოდან მაღალტემპერატურულში, ამიტომ ასეთ დანადგარებს  თბური ტუმბო დაარქვეს.

მაგალითისათვის სურათზე  მოცემულია ისეთი  თბური ტუმბოს სქემა, რომლის საშუალებითაც შენობის გათბობისათვის საჭირო სითბოს ართმევა ხდება დაბალტემპერატორული სითბოს წყაროდან (მაგ.: გრუნტიდან). ფრეონების (მაცივარ აგენტების) ძირითადი თვისება არის ის, რომ გარკვეული წნევის პირობებში ის დუღს და გადაიქცევა ორთქლად დაბალ ტემპერატურაზე (ამ შემთხვევევაში გრუნტის ტემპერატურაზე), ე.ი. გრუნტიდან იღებს დიდი რაოდენობით სითბოს, შემდეგ კომპრესორში სწრაფი დაჭირხვნით ფრეონის ორთქლის ტემპერატურა მკვეთრად მატულობს და აჭარბებს იმ გარემოს ტემპერატურას, რომელსაც უნდა გადასცეს სითბო.

კონდიციონერის სისტემის აგებულებისა და მუშაობის პრინციპის ძრითადი ასპექტების ცოდნა  ხელს შეგვიწყობს სასურველი, ჩვენს მოთხოვნებზე მორგებული  სისტემის  არჩევაში .