მინერალური ჰიდრავლიკური შემკვრელი მასალების დიდი ჯგუფის კრებითი სახელი. იგი ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საშენი მასალაა. მის შედგენილობა შედის სილიკატები და კალციუმის ალუმინატები – ნედლეული მასალების (კირქვები, თიხები, ბოქსიტები...) მაღალ ტემპერატურაზე დამუშავების პროდუქტები. ცნობილია წარმოების ორი მეთოდი – სველი და მშრალი. ცემენტის ხარისხის მაჩვენებელია მისი მარკა. ამის გარდა, ცემენტი უნდა აკმაყოფილებდეს სტანდარტის მოთხოვნას შეკვრისა და გამაგრების სიჩქარეზე, დაფქვის სიწმინდეზე და სხვ.

ცემენტს აქვს უნარი წინააღმდეგობა გაუწიოს მრავალჯერად გაყინვასა და გალღობას.

გამოირჩევა ცემენტის რამდენიმე ძირითადი სახე :

პორტლანდ ცემენტი -  ძირითადი საშენი მასალა თანამედროვე სამრეწველო, სამოქალაქო, საგზაო, ჰიდროტექნიკურ და სხვა მშენებლობაში. მისი წარმოება საქართველოში 1,5 მლნ ტონაა. პორტლანდ ცემენტი ჰიდრავლიკური შემკვრელია, მაგრდება როგორც წყალში, ისე ჰაერზე. იგი წარმოადგენს სათანადო ნედლეულის შეცხობის ტემპერატურაზე გამოწვის შედეგად მიღებული კლინკერის დაფქვის პროდუქტს. დაფქვის დროს მას 3...5% თაბაშირი ემატება, შეკვრის ვადების რეგულირებისათვის და აგრეთვე 15%-მდე წიდა ან სხვა აქტიური კაჟმიწა დანამატი. სიმკვრივე (მოცულობითი მასა) ფხვიერ მდგომარეობაში შეადგენს 1100 კგ/მ3-ს, შემკვრივებულის (დატკეპნილის) 1600 კგ/მ3-ს, ხოლო საშუალოდ აიღება 1300 კგ/მ3. დაფქვის სიწმინდე - რაც უფრო წმინდადაა ცემენტი დაფქული, მით მეტია მისი სიმტკიცე და სწრაფად მაგრდება. წყალმოთხოვნილება - წყლის ის რაოდენობა, რომელიც საჭიროა ნორმალური სისქის ცემენტის ცომის მისაღებად. აღნიშნული ტიპის ცემენტის ნორმალური სისქე და შეკვრის ვადები განისაზღვრება ვიკას ხელსაწყოთი, ნორმალური სისქის ცომის გამოცდით. ცემენტის შეკვრის დასაწყისი არ უნდა იყოს 45 წთ-ზე ადრე, დასასრული კი - 10 საათზე გვიან. ცემენტის შეკვრის დაჩქარება შეიძლება დაფქვის სიწმინდის გაზრდით, მინერალოგიური შედგენილობის რეგულირებით, წყალ-ცემენტის ფარდობის შემცირებით, ტემპერატურის გაზრდით, ცემენტში დანამატების შეტანით და სხვ.

თეთრი ცემენტი - მტკიცე, ატმოსფერული ცვლილებების გამძლე, არ მუქდება და ასეთი ცემენტით მოპირკეთების შემდეგ  შესაძლებელია აღარ დაგჭირდეთ დამატებით შეღებვა.

ცემენტი ალუნიტური - შეუკლები ან გაფართოებადი ცემენტი, რომელიც მიიღება პორტლანდცემენტის კლინკერზე 600...7000C ტემპერატურაზე გამომწვარი მინერალის - ალუნიტის დამატებით.

ცემენტი ანჰიდრიტული - ცემენტი, შემდგარი ძირითადად უხსნადი ანჰიდრიტისაგან, რომელსაც ღებულობენ თაბაშირის გამოწვით 600...7000C ტემპერატურაზე მბრუნავ ღუმელებში პროდუქციის შემდგომი დაფქვით წმინდა ფხვნილად გამყარების სხვადასხვა აქტივიზატორებთან ერთად (კირი, ბრძმედის წიდა). ასეთი ცემენტის მარკა 200-მდეა. გამოიყენება საბათქაშე და წყობის ხსნარების დასამზადებლად, ხელოვნური მარმარილოს მისაღებად.

ცემენტი ნეფელინური - ჰიდრავლიკური ცემენტი, რომელიც შედგება დაქუცმაცებული ნეფელინის შლამის, გამყარების აქტივიზატორის (პორტლანდცემენტი ან კირი) და თაბაშირისაგან. გამოირჩევა დაბალი სითბოს გამოყოფით და მაღალი ყინვამედეგობით. ძირითადად გამოიყენება ჰიდროტექნიკურ ნაგებობებში და სილიკატური სამშენებლო ნაკეთობების დასამზადებლად ავტოკლავური მეთოდით.

ცემენტი პუცოლანიანი - კრებითი სახელწოდება იმ ცემენტების ჯგუფისა, რომელთა შედგენილობაში არანაკლებ 20% აქტიური მინერალური დანამატებია. თანამედროვე მშენებლობაში აღნიშნული ცემენტის მთავარი სახეობაა პუცოლანიანი პორტლანდცემენტი, რომელიც ჩვეულებრივ პორტლანდცემენტისაგან განსხვავდება გადიდებული კოროზიამედეგობით, გამყარების ნაკლები სისწრაფითა და შემცირებული ყინვამედეგობით. უმთავრესად იყენებენ წყალქვეშა და მიწისქვეშა ნაგებობებისათვის საჭირო ბეტონების მისაღებად.

ცემენტი გაფართოებადი - ცემენტი, რომელიც მიიღება პორტლანდცემენტის (69...75%), ნახევარწყლიანი თაბაშირის (9...11%) და სპეციალური სულფოალუმინატური დანამატის (16...20%) საფუძველზე. ასეთი ცემენტის ხაზოვანი გაფართოება შეადგენს 4...5%. გამოიყენება შენობათა კონსტრუქციებსა და დეტალებს შორის პირაპირებისა და ღრეჩოების შესავსებად, ჰესების სადაწნეო გვირაბების აღდგენა-შეკეთებისათვის, ჭაბურღილების გასამაგრებლად გამოყენებული სატამპონაჟო ხსნარების მოსამზადებლად და სხვ.

ცემენტი განისაზღვრება ფიზიკურ-მექანიკური მაჩვენებლების - სიმკვრივის, დაფქვის სიწმინდის, წყალმომთხოვნელობის, შეკვრის ვადების და სიმტკიცის მიხედვით.

წებო ცემენტი

არის ცემენტზე დაფუძნებული წებო - საფუძველია ქვიშა და ცემენტი, რომლებიც იხსნება წყალში, დამატებითი დანამატებია პლასტიფიკატორები. ეს ყველაფერი სათანადო პროპორციებითაა შერეული. არსებობს  :

წებო-ცემენტი გარე სამუშაოებითვის  - გამოიყენება მარმარილოს და გრანიტის ფილების მისაწებებლად ექსტერიერში, როგორც ჰორიზონტალურ, ისე ვერტიკალურ მდგომარეობაში, ისეთ ადგილებშიც სადაც დატვირთვა და ფეხით მოსიარულეთა რაოდენობა მაღალია, ასევე საცურაო აუზებში, სველ წერტილებში, საუნაში - იატაკქვეშა გათბობის შემთხვევაშიც.

წებოცემენტით ფიქსაცია რეკომენდირებულია ცემენტის ფუძიან ბათქაშის, ბეტონის მჭიმზე და ბეტონის ზედაპირებზე! ფორებიანი და წყალ შთანთქმადი ადგილები უნდა დასველდეს.

წებოცემენტი შიდა სამუშაოებითვის -  გამოიყენება ჩვეულებრივი მყარი საფუძვლის კედლების მობათქაშებისთვის ნორმალური ტენიანობის სათავსოებში, აბაზანისა და სამზარეულოს ჩათვლით.